راهنمای مطالعه
کسب و کار به معنی شغل، حرفه، تجارت یا فعالیتهای تجاری است که توسط آن محصولات یا خدمات با هدف کسب سود ارائه میشوند. سود در کسب و کار لزوما به معنی درآمد مالی نیست بلکه میتواند در هر فرم دیگری نیز باشد.
برای اینکه این مفاهیم را روشنتر کنیم در ادامه ابتدا به این سوال پاسخ میدهیم که تعریف کسب و کار (بیزینس) چیست و سپس انواع کسب و کار را توضیح میدهیم. امیدواریم با مطالعه این مقاله بتوانید به پاسخ سوالات خود در این خصوص دست پیدا کنید. پس با ما همراه باشید.
تعریف بیزینس یا کسب و کار چیست؟
کسب و کار به ارگان یا شرکتی گفته میشود که در فعالیتهای تجاری، صنعتی یا حرفهای مشغول باشد. بیزینسها میتوانند انتفاعی (For-Profit) یا غیرانتفاعی (Non-Profit) باشند.

همچنین یک کسب و کار ممکن است موجودیتی جدا نسبت به مالک یا مالکان خود داشته باشد که در این صورت به آن شرکت عنوان “شخص حقوقی” اطلاق میشود. یک شخصیت حقوقی (مثلا یک شرکت) میتواند صاحب یک ملک باشد، وام بگیرد یا حتی در دادگاه به محاکمه کشیده شود.
انواع کسب و کار چیست؟
انواع کسب و کار را به ۴ شیوه میتوان طبقهبندی کرد که در ادامه به شرح هر یک میپردازیم:
۱.انواع کسب و کار بر اساس هدف
بیزینسها بر اساس هدف به ۲ دسته تقسیم میشوند:
- انتفاعی (For-Profit)
- غیر انتفاعی (Non-Profit)

اکثر بیزینسها با هدف به دست آوردن سود و افزایش در فروش فعالیت میکنند ولی این یک الزام نیست. در طرف مقابل به دستهای از کسب و کار ها که به دنبال درآمد مالی نیستند غیر انتفاعی یا NonProfit گفته میشود. نمونههایی از این نوع کسب و کارها آن عبارتند از:
- خیریهها
- برخی شرکتهای فرهنگی، هنری، آموزشی و سرگرمی
- گروههای سیاسی
- سازمانهای مردم نهاد خدمات اجتماعی
۲.انواع بیزینس بر اساس ساختار
کسب و کار ها بر اساس ساختار در ۴ دسته زیر قرار میگیرند:
- مالکیت یگانه: همانطور که از نام آن پیداست یک موسسه با مالکیت یگانه توسط یک شخص خاص تاسیس و مدیریت میشود. در این حالت مسئولیتهای حقوقی و مالیات بر عهده همان شخص است؛ چرا که بیزینس و مالک از لحاظ حقوقی جدا از هم نیستند.
- مالکیت شراکتی: زمانی اتفاق میافتد که دو یا چند نفر در یک حرفه سرمایهگذاری کنند و در سود، ضرر و مالکیت آن شریک شوند.
- شرکت سهامی: شرکت سهامی نیز یکی دیگر از انواع کسب و کار هاست و به بیزینسی گفته میشود که در آن سرمایه به سهام تقسیم شده است. در این حالت هر یک از صاحبان سهام به اندازه میزان سهمی که دارند مسئول تعهدات و بدهیها هستند.
- شرکت با مسئولیت محدود: رایجترین نوع شرکت در ایران است که معمولا بین اعضای یک خانواده یا تعدادی از دوستان ایجاد میشود. در این حالت سرمایه به سهام تقسیم نمیشود و هر یک از شرکا فقط تا میزان سرمایهای که دارد مسئول تعهدات و بدهیهای شرکت است.
۳. انواع کسب و کار بر اساس اندازه
انواع کسب و کارها براساس اندازه به دسته مشخص تقسیمبندی میشوند:

- بیزینس کوچک: توسط یک شخص یا گروه کوچکی از افراد (زیر ۱۰ نفر) اداره میشود. در این حالت هر چند سود کم است، اما برای اداره کار کافی است. مثال: یک رستوران خانوادگی.
- بیزینس متوسط: به بیزینسی گفته میشود که بین ۱۰ تا ۱۰۰ نفر کارمند دارد.
- بیزینس بزرگ: به مجموعهای گفته میشود که بیش از ۱۰۰ نفر کارمند دارد. در این حالت ممکن است شرکت تصمیم بگیرد که بخشی از سهام خود را به صورت عمومی عرضه کند تا از این طریق سرمایه جذب کند. شرکت چند ملیتی جنرال موتورز یک مثال از این نوع بیزینس است.
۴. انواع بیزینس بر اساس حوزه فعالیت
حوزه فعالیت شرکتها معیار دیگری در تقسیم بندی کسب و کارها محسوب میشود:

- تولیدی: محصولاتی را تولید میکنند و به طور مستقیم یا از طریق واسطه به مردم عرضه می کنند. مثال: کارخانه فولاد
- خدماتی: همانطور که از اسمشان پیداست، این موسسات خدمات مختلفی را به مشتریان عرضه میکنند. مانند: مدارس
- تجاری: این بیزینسها نقش واسط را در اقتصاد ایفا میکنند و با خرید محصولات به قیمت عمده از تولید کننده و سپس فروش آنها به قیمت بالاتر به مصرف کننده نهایی سود میکنند. مثال: سوپر مارکتها
- هیبریدی: مشخصات دو یا چند دسته بالا را دارند. برای مثال یک رستوران غذاها را خودش تهیه می کند (تولیدی)، محصولاتی مثل نوشابه را با قیمت عمده خریداری کرده و به قیمت بالاتر به مشتری عرضه می کند (تجاری) و در آخر به مشتریان خدمات ارائه میدهد (خدماتی).
بیشتر بدانید: اگر میخواهید کسب و کارتان را شروع کنید، ابتدا به این ۲۰ سوال کوتاه جواب بدهید.
مثالهایی از کسب و کارهای موفق
در قسمت های قبلی توضیح دادیم که بیزینس چیست و انواع آن کدام است. در این قسمت شما را با دو کمپانی موفق، یکی خارجی و دیگری ایرانی، آشنا میکنیم.
کمپانی وال مارت (Walmart)
این کمپانی چند ملیتی در سال ۱۹۶۲ توسط سام والتون (Sam Walton) و در شهر آرکانزاس آمریکا تاسیس شد. وال مارت بیش از ۱۰,۵۰۰ شعبه در بیش از ۲۴ کشور مختلف دارد و تعداد کارمندان آن به حدود ۲.۳ میلیون نفر میرسد.

این ابرکمپانی در سال ۲۰۲۱ به فروشی بالغ بر ۵۵۹.۲ بیلیون دلار دست یافت. این فروش از دو طریق حاصل شد:
- فروش آنلاین از طریق سایت وال مارت
- فروش در کشورهای خارجی از جمله کانادا و مکزیک
موفقیت وال مارت مدیون عوامل مختلفی است از جمله: برندینگ، سیاست قیمتگذاری، زنجیره تامین بهینه، قدرت مالی و کانالهای فروش مختلف (از جمله فروش آنلاین).
شرکت دیجی کالا
دیجی کالا در سال ۲۰۰۶ توسط برادران محمدی تاسیس شد و اکنون یکی از بزرگترین سایتهای خرده فروشی در خاورمیانه است.

سایت دیجی کالا روزانه حدود ۱.۷ میلیون بازدید کننده دارد. این شرکت در حال حاضر با بیش از ۱۶۰,۰۰۰ فروشنده همکاری میکند و توانایی پردازش روزانه ۶۰۰,۰۰۰ کالا را هم دارد.
دیجی کالا سرویسهای زیرمجموعه مختلفی دارد که تقریبا تمام آنها موفقیت قابل توجهی داشتهاند. از جمله این سرویسها میتوان به دیجی استایل و فیدیبو اشاره کرد.
بیشتر بدانید: تامین مالی جمعی (Crowdfunding) چیست؟
مراحل راه اندازی کسب و کار (بیزینس) چیست؟
تا اینجا توضیح دادیم که تعریف کسب و کار چیست و انواع کسب و کار کدام است. سپس با دو بیزینس موفق داخلی و خارجی آشنا شدیم. حال شاید این سوال برای شما ایجاد شده باشد که مراحل راه اندازی یک بیزینس چیست.

مراحل راه اندازی یک کسب و کار عبارتند از:
- پیدا کردن یک ایده مناسب
- انجام تحقیقات بازار (market research)
- نگارش طرح کسب و کار (business plan)
- تامین سرمایه یا capital
- تعیین ساختار بیزینس و محل دفتر
- انتخاب برند مناسب
- دریافت مجوزهای مربوطه
مراحل راه اندازی کسب و کار اینترنتی (الکترونیکی)
برای این کار لازم است همان ۷ مرحله بالا را طی کنید ولی با این تفاوت که به جای پیدا کردن محل دفتر مناسب باید یک ایده خوب برای سایت خودتان پیدا کنید و سپس سایتتان را از طریق تولید محتوا و روش های بهینه سازی برای موتورهای جستجو یعنی سئو در نمایش گوگل در رتبههای بالاتری جهت نشان داده شدن برای جستجوگران متقاضیان محصولات یا خدمات خود قرار دهید.
همچنین برای دستیابی به فروش بالا، باید بازار هدف خوتان را به خوبی پیدا کنید و آنرا هدف بگیرید. این کار با روش های مختلف بازاریابی و برندینگ ممکن خواهد بود.
جمع بندی

در این مقاله ابتدا توضیح دادیم که تعریف کسب و کار (بیزینس) چیست و انواع کسب و کار را با هم مرور کردیم. سپس مثالهایی از بیزینسهای موفق داخلی و خارجی را مطالعه کردیم و مراحل ایجاد یک کار و کسب را قدم به قدم توضیح دادیم.
در ابتدای مقاله به شما وعده داده بودیم که با مطالعه کامل این محتوا به سوالات خود دست خواهید یافت که امیدواریم این هدف محقق شده باشد. اگر سوالی در خصوص مطالب ذکر شده دارید لطفا در بخش نظرات بپرسید تا پاسخ خود را در کوتاهترین زمان ممکن دریافت کنید.
سوالات متداول
نام یک کسب و کار چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
- با حوزه فعالیت شما ارتباط معنایی داشته باشد.
- جذاب باشد.
- توسط شرکت دیگری استفاده نشده باشد.
- به خدمات شما به طور مستقیم اشاره نکند چون بعدها ممکن است خدمات شما بیشتر یا کمتر شود.
طرح کسب و کار چطور نوشته می شود؟
بیزینس پلن یا طرح کسب و کار (business plan) یک سند رسمی است که اهداف بیزینس و استراتژیهای دست یافتن به آنها را مشخص میکند. این طرح برای جذب سرمایه ضروری است.
تعریف استارت آپ چیست؟
استارت آپ به شرکتی گفته میشود که در مراحل اولیه فعالیت خود قرار دارد. استارت آپ ها توسط یک یا چند کارآفرین پایه گذاری میشوند که میخواهند محصول یا سرویسی را ایجاد کنند که ظاهرا برای آن تقاضا وجود دارد. این شرکتها معمولا با هزینههای بالا و فروش محدود شروع به کار میکنند و به همین دلیل معمولا به دنبال جذب سرمایه هستند. بعضی از استارت آپ های موفق عبارتند از:
- Uber: شرکت تاکسیرانی
- Airbnb: سرویس اجاره منزل به طور مستقیم از صاحب خانه
- Pure Storage: خدمات ذخیرهسازی و تحلیل داده
- NJOY: شرکت دخانیات
- The Honest Company: تولید کننده لوازم کودک سازگار با محیط زیست
- Lyft: شرکت تاکسی رانی
- AdRoll: ارائه دهنده تبلیغات موبایل ریتارگتینگ
- Handy: ارائه دهنده نرم افزار مدیریت تیم های بزرگ
- ThousandEyes: سرویس ذخیره سازی و تحلیل داده های بزرگ
فرق بازاریابی، تبلیغات و دیجیتال مارکتینگ در کسب و کار چبیست؟
مارکتینگ یا بازاریابی به معنای شناخت نیاز مشتریان و پیدا کردن راههایی برای پاسخ دادن به این نیاز هاست.
یکی از اجزای مهم مارکتینگ انجام تبلیغات است که شامل معرفی یک برند و یا محصولات یا خدمات یک کسب و کار به وسیله ارائه اطلاعات از طریق رسانههای مختلف است.
یکی از زیرشاخههای بازاریابی، دیجیتال مارکتینگ است که به معنای استفاده از اینترنت و تکنولوژیهای دیجیتال وابسته به آن در راستای اهداف مارکتینگ است. برخی از شاخههای مهم دیجیتال مارکتینگ شامل بازاریابی شبکه های اجتماعی و استفاده از انواع ابزارهای گوگل (جیمیل، گوگل ادز و…) می باشد.
منابع
مقالات مرتبط:
8 دیدگاه
با سلام
در مقاله کسب و کار چیست، یکی از انواع کسب و کار رو تولیدی معرفی کردید. بنده شنیده ام که بیزینس تولیدی برای بازار ایران گزینه مناسبی نیست. نظر شما در این خصوص چیست؟
با سلام
من در این خصوص نمی توانم اطلاعات دقیقی بدهم و بهتر است با یک متخصص در حوزه کسب و کار مشورت کنید.
شرکت آمازون هم واقعا مثال خیلی خوبی از یک کسب و کار موفق هست. چند وقت پیش مقاله ای خوندم با این مضمون که آمازون طوری بازار ecommerce دنیا رو در دست گرفته که باعث نگرانی جدی در گوگل شده. گوگل اخیرا یکی از اولویت های اصلیاش رو رقابت با آمازون تعریف کرده.
من کتاب های زیادی در مورد کسب و کار خوندم اما شما تعریف جدیدی رو در مورد کسب وکار داشتید
عالی بود
مرسی از نوشته کامل شما. سوالی که دارم آیا شکل فعالیت کسب و کارهایی مثل شرکت های هولدینگ میتونه به نمونه هیبریدی که اشاره کردید، نزدیک باشه؟
با سلام
این موضوع بستگی به زمینه فعالیت هولدینگ دارد و نم توان اظهار نظر قطعی در این خصوص داشت.
با سلام
من اول مقاله استارت آپ شما رو خوندم و بعد این مقاله رو. تعریف کسب و کار رو این مقاله خیلی خوب ارائه کرده ولی انتظار بیشتری در خصوص توضیح مراحل راه اندازی کسب و کار داشتم. لطفا به این موضوع در یک مقاله جداگانه بپردازید.
با سپاس از شما
با سلام و احترام
چشم حتما پیشنهاد شما را در دستور کار قرار می دهیم.